Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Pijnmedicatie (Folder)

In deze folder vindt u informatie over medicatie tegen pijn. Door te begrijpen hoe u de pijnmedicatie het beste kunt innemen, heeft u de best mogelijke pijnstilling met zo min mogelijk medicatiegebruik.

De pijnladder

De pijnladder is een bewezen effectieve richtlijn voor medicamenteuze behandeling van pijn. Door het volgen van de treden één tot en met vier, wordt met een zo laag mogelijke dosis het hoogste mogelijke effect bereikt. Na elke trede beoordeelt u het effect en wanneer nodig, vervolgt u de volgende trede in de pijnladder. Belangrijk is dat u de medicatie uit de verschillende treden met elkaar combineert omdat dan het effect het grootst is en u uiteindelijk minder zware pijnstillers nodig heeft.

Met paracetamol uit de eerste trede van de pijnladder krijgt u een goede basis pijnstilling. Wanneer dit onvoldoende werkt, kunt u naast de paracetamol, ook medicatie uit de tweede trede gebruiken. Bij deze trede horen de NSAID’s; ook wel bekend als ontstekingsremmende pijnstillers. Enkele voorbeelden van deze medicijnen zijn Naproxen, Diclofenac, Ibuprofen, Advil, Celebrex, Etoricoxib of Meloxicam . Wanneer u ouder bent dan 70 jaar, nierfunctiestoornissen of maag- darmproblemen hebt, wordt meestal niet gekozen voor deze medicatie vanwege nadelige risico’s.

Wanneer ook de medicatie uit de eerste en tweede trede onvoldoende werken, kan in overleg met de arts besloten worden dat u daarnaast medicatie uit de derde trede: morfine gaat gebruiken. Voorbeelden van morfine zijn medicijnen zoals Oxycodon. Achter het woord Oxycodon staat de afkorting MGA (Met Gereguleerde Afgifte ) of SR (Slow Release ) wat betekent dat deze medicatie een langdurende werking heeft, verdeeld over de dag. Deze tabletten moet u in zijn geheel in nemen: dus niet malen of oplossen in water. Andere voorbeelden van morfine zijn Tramadol, Tapentadol of Methadon. Morfine kan ook in de vorm van een pleister worden gebruikt zoals Fentanyl of Buprenorfine.

Wanneer ondanks de langwerkende morfine, de pijn soms er te veel doorheen komt, bijvoorbeeld in aanvallen, kunt u in overleg met de arts daarnaast ook snelwerkende morfine medicijnen gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn Oxynorm, Fentanyl of Abstral. Meestal staat achter de naam van het medicijn IR, wat betekent dat het om een snel werkend middel gaat (Immediately Release). Afhankelijk van het soort pijnstiller werkt het binnen 10 minuten tot een half uur. De werking houdt één tot vier uur aan. Meestal mag u deze middelen 4 tot 6 keer per 24 uur gebruiken.

Morfine

Morfine is een zeer sterke pijnstiller en wordt gebruikt bij ernstige pijn. Voorbeelden zijn morfine, Fentanyl, Tapentadol, Oxycodon, Buprenorfine en Methadon. U kunt deze pijnstillers alleen op recept van een arts krijgen. Ze worden gebruikt bij pijn door kanker. Ook wordt het soms tijdelijk voorgeschreven bij andere zeer ernstige pijn zoals na een operatie of verwonding en soms als de andere pijnstillers en adviezen om met de pijn om te gaan onvoldoende helpen.

Door de werking van onze hersenen en zenuwstelsel treedt bij langdurig gebruik, gewenning op waardoor een steeds hogere dosis nodig is om het gewenste effect te bereiken. Dit effect is nog groter bij mensen die gevoelig zijn voor verslaving of depressie.

Daarnaast gaat morfine vaak gepaard met bijwerkingen zoals sufheid, misselijkheid en obstipatie. Wanneer u morfine gebruikt zijn daarom soms ook medicijnen nodig tegen de misselijkheid en meestal zijn medicijnen nodig om de darmen op gang te houden.
In verband met mogelijke sufheid heeft u een verhoogd risico om te vallen waardoor maatregelen nodig kunnen zijn om dit te proberen te voorkomen zoals bijvoorbeeld het gebruik van een rollator. Activiteiten waarbij u erg moet opletten of snel moet reageren zoals autorijden of gevaarlijke machines bedienen dient u te vermijden, in ieder geval in de eerste 14 dagen waarin u gestart bent met morfine of wanneer de dosis morfine verhoogd is.

Afbouwen van pijnstillers

Als uw pijnklachten afnemen, kunt u meestal uw pijnmedicatie afbouwen. U begint met het afbouwen van de sterkste pijnstillers; in de omgekeerde volgorde van de pijnladder.
Het afbouwen van morfine kan gepaard gaan met ontwenningsverschijnselen zoals onrust, angst en depressieve klachten, misselijkheid, verminderde eetlust, diarree, zweten, koorts, niezen en slaapproblemen. Wanneer u al langer morfine gebruikt (maanden/jaren) is het verstandig om dit geleidelijk te doen in overleg met uw arts.

Wat kunt u zelf doen om de pijn te verminderen?

Manieren om natuurlijke pijnstillende stoffen (endorfines) aan te maken en dus zelf iets aan de pijn te doen, is onder andere bewegen.
Bewegen zorgt daarnaast voor een goede doorbloeding en herstel van de weefsels waardoor uw gewrichten soepel blijven. Een fysiotherapeut kan u ondersteunen in het vinden van een goede balans in bewegen en rust en herstel.

Daarnaast hebben gezonde leefgewoonten een belangrijke invloed op pijn.
Enkele voorbeelden zijn gezonde voeding, een gezond gewicht en een goede slaap.

Ook afleiding bijvoorbeeld in de vorm van een hobby, mindfullnessoefeningen of het luisteren naar muziek hebben heeft een positief effect op pijn.

Zie voor meer informatie hierover de folder ‘Pijneducatie’.

Opleidingsziekenhuis

Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Wij leiden artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners op. Dit betekent dat ook een zorgverlener in opleiding uw behandeling, onderzoek of operatie kan uitvoeren. Maar dit is niet altijd zo. Uw veiligheid staat altijd bij ons voorop. Als een zorgverlener in opleiding u helpt, werkt deze altijd onder begeleiding van een gediplomeerd zorgverlener. Als u niet wilt dat een zorgverlener in opleiding u helpt, dan kunt u dit met uw arts bespreken.

Vragen?

Als u na het lezen van de folder nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met polikliniek Pijngeneeskunde

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis Eindhoven
Polikliniek Pijngeneeskunde
040 – 239 85 00

Routenummer(s) en overige informatie over de polikliniek Pijngeneeskunde kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/pijngeneeskunde